Bidden op de brug

Frans Tilleman (dec 1934) woonde in 1944 in Elden, dicht bij de Rijnbrug.
Door de evacuatie moest hij niet alleen zijn geitenbokje achterlaten, maar ook zijn oudste broer die in het ziekenhuis lag.
Om aan het oorlogsgeweld te ontkomen, moest hij met zijn familie en de buren de gevaarlijke brug oversteken. Gelukkig konden ze daarna in Otterlo bijkomen van de schrik.
Als negenjarige woonde Frans Tilleman met zijn ouders, broers en zussen in september 1944 op boerderij ‘de Korenmaat’ aan de Huissensedijk.
De gevechten rond de Rijnbrug waren daar goed te zien, maar Frans wist niet wat er precies aan de hand was.
Zijn zussen waren die dag op bezoek bij zijn oudste broer, die met een gebroken been in het Sint Elisabeth’s Gasthuis aan de Utrechtseweg in Arnhem lag.
Zijn zussen waren nog maar net thuis, toen de hel losbrak en het ziekenhuis in een militair hospitaal veranderde.
Op 29 september kwam het bevel dat ze binnen een uur het huis moesten verlaten. Met paard, veulen en wagen, gemend door de vader van Frans, en met oma van 88 verlieten ze huis en haard.
In de chaos zag Frans kans zijn hondje mee te nemen, maar zijn geitenbokje moest hij achterlaten, die heeft hij nooit meer teruggezien.
Onder granaatvuur staken ze de Rijnbrug over, samen met de buren Bosman ook met paard en volgeladen wagen.
Ze waren doodsbang om geraakt en gewond te raken, vertelt Frans.
Toen de granaten om ons heen uiteen spatten was alles wat je kon doen: Bidden.
En dat heeft ons, naar mijn gevoel, er doorheen geholpen’.
Later, bij het uitladen, vonden ze een granaatscherf. Ze hadden geluk gehad.
In Otterlo vonden ze voor de rest van de oorlog onderdak in een groot kippenhok en een lege schuur.
Echt honger heeft Frans nooit gehad. In die boerenomgeving viel er altijd wel wat te halen.
Zijn broer werd later in Otterlo teruggevonden, nadat hij eerder in het tijdelijke ziekenhuis in het Kröller Müller-museum verpleegd was geweest.
Het is een wonder dat zijn hele familie zonder kleerscheuren de oorlog is doorgekomen, vindt Frans.
“De oorlog heeft mijn geloof versterkt”, stelt Frans als hij terugkijkt op die roerige oorlogsjaren, met de Slag om Arnhem als hoogtepunt.
Zijn herinneringen heeft hij beschreven onder de titel “Elden in Vogelvlucht”.