Wij aten gewoon mee uit de pot

Interview samen met Cor van Rietschoten, de zoon van kennissen waar ons gezin geëvacueerd was en mijn zus Ans.
Ik ben een paar keer in het Airborne museum geweest ook wel met mijn kinderen, ik vind het realistisch, ik ben minder geëmotioneerd dan mijn zus Ans, maar ik was veel jonger dan Ans. Nu we elkaar ontmoet hebben, dan denk ik verrek, dat is waar ook, de herinneringen komen nu boven.

Als in een film zie ik de wijzers van de klok nog als een gek ronddraaien

Wat voor mij vast staat is dat wij met mijn vader voor het raam stonden toen de Eusebiuskerk geraakt werd. Als in een film zie ik de wijzers van de klok nog als een gek ronddraaien. Er viel ook nog een heel stuk van de toren naar beneden.
Al snel volgde daarop dat we moesten evacueren. Duitse militairen kwamen in een motor met zijspan, ze stopten en schreeuwden: “ deraus, deraus”.
Was u toen niet bang dan? Ik weet het niet. Ik was een jaar of acht, ik kan me niet herinneren dat ik bang was, niet dat ik flink ben. Ik denk dat je het niet realiseert, als je bijna 13 bent zoals mijn zus, komt het harder aan.

Vanaf het moment dat Cor zei: Die bominslag, dat kan ik mij nog precies herinneren. Vlakbij huis was een bominslag. We zijn daarna kogels gaan rapen vlak voor ons huis in Velp. Dat was waarschijnlijk 2 oktober 1944.
We zouden zijn gelopen naar Apeldoorn en daarna op transport naar Eemnes. Met een auto of paardenwagen. Helaas kan ik me daar niets meer van herinneren.

Om de schurft te behandelen werd je iedere dag met vette zalf ingesmeerd

Mijn zus en ik hebben bij de boer in Eemnes extreem verschillende ervaringen opgedaan. Wat ik nog heel goed weet is dat we heerlijk te eten kregen bij die boer. Wij aten gewoon mee uit de pot, maar als er iemand  aan de deur kwam die heel mager was en honger had en bijvoorbeeld om één aardappel vroeg, dan werd je van de deur geschopt. Wij, als evacués werden in de watten gelegd. Ik heb daar dagelijks tussen de koeien gelopen en helaas heb ik daar schurft bij opgelopen. Om de schurft te behandelen werd je iedere dag met vette zalf ingesmeerd en het hele hoofd ging in verband. Eigenlijk moesten we naar school, maar dat werd niks. Ik ging pas naar school toen we weer terug in Arnhem kwamen. Normaal ga je met 6 jaar naar school, ik ging pas met 8 jaar. Dit is dan ook altijd een achterstand geweest.

Gelukkig weer terug naar Arnhem op de achterbak van een Tempo driewieler!

Ons gezin vader, moeder, drie zoons en een dochter woonden vlakbij het spooremplacement in de Jan van Riebeeck straat, die was parallel aan de huidige Johan de Wit laan en schuin daarachter had je de gasfabriek.

Nog voor de evacuatie, toen we nog thuis woonden, begon de ellende en viel er een bom op de gasfabriek. Dat is een gigantische brand geweest met heel veel lawaai en bominslagen. Dit zijn echt van die herinneringen die nu allemaal naar boven komen. Het leeft niet zo bij mij. Twee dingen weet ik eigenlijk nog wel. Zoals mij zus Ans zei bij het terug rijden, dat kan ik me nog heel goed herinneren. Je ziet ze nog een doodenkele keer, toen had je Tempo’s, dat was een driewieler auto. Die werden met houtgas gestookt. Wij zaten met ons gezin in zo’n bakje, een heleboel van die dingen achter elkaar en zo zijn we van Eemnes naar ons huis in Arnhem terug gereden. Hiervoor noemde u nog de HARK (Hulp Aktie Rode Kruis) dat dit zo bijzonder was. Toen wij Arnhem binnen kwamen en door al die straten reden zagen we hoeveel er kapot geschoten was. Geen dak was nog heel en er zaten grote gaten in. Bijna alle huizen waren leeggehaald en niemand had nog meubels. Wat nog in huis stond was kapot. Later kwam er een grote vrachtwagen vol met meubels. Die was van de gemeente, met samenwerking van de HARK.
Dus ze reden met die auto in de straat?  Ja, huis aan huis, ze stopten en dan kon je uitzoeken wat je nodig had. Als die wagen leeg was, haalden ze weer nieuwe spullen en begonnen weer waar ze gestopt waren.
Dat was gewoon een vrachtwagen? Ja, gewoon een dichte vrachtwagen.
En de bevrijding heeft u daar een herinnering aan? Nee, wat ik wel weet, dat u zei: Er waren ook goede dingen met vliegtuigen. Daardoor kwam de herinnering aan witte brood dat uit Zweden kwam en uit de vliegtuigen werd gegooid, maar dat waren voedselpakketten met o.a. meel. Het meel ging naar de bakker die er witte brood van bakte. Er werd geen brood uit de vliegtuigen gegooid, zoals ik dacht.