2013 In het Airborne Museum bekroop me een soort paniekgevoel

Onze ouders, Joop Jansen en Willy Jansen- de Jongh beiden 38 jaar, liepen tijdens de evacuatie met ons, drie kleine kinderen naar Otterlo. Mijn broer Wim (8 jr.), ik Hanki (4,5 jr.) en mijn zusje Rina ( 2 jr.). Wij woonden toen op de Hoogkamp in Arnhem, op Voermanstraat 9.

1941 Achtertuin achtergrond Amsterdamseweg

Wij keken aan de achterkant uit op de Amsterdamseweg en het bos van landgoed Mariendaal, waar tijdens de luchtlandingen ook zwaar gevochten is. Bij de vlucht uit Arnhem liepen we over de Amsterdamseweg en via de Koningsweg door de bossen naar Otterlo .

Mijn moeder leest ons voor en zingt ook liedjes met ons

Mijn oorlogsherinneringen als vierjarige zijn vage flarden, zoals geluiden, gevoelens en enkele beelden. De geluiden en gevoelens kwamen weer helemaal boven, toen ik in het Airborne Museum in Oosterbeek, de schaduwen van de vliegtuigen over de grond zag en het geronk van de motoren hoorde met daarnaast het dreunen en ratelen. Toen bekroop me een soort paniekgevoel en gingen de haren op mijn armen rechtop staan. Mijn vroegste herinnering is dan ook, dat ik gehuld in dekens in een stoel in onze kelder zit. Mijn moeder leest ons voor en zingt ook liedjes met ons. Volgens mijn ouders ging het toen ook flink te keer. De schuilkelder van de overburen weet ik eveneens nog. Die was donker, met veel mensen en ik was bang. Ik meen daar ook een gezicht boven het rooster door het kelderraam gezien te hebben. Onlangs hoorde ik van mijn broer, dat sommige volwassenen daar huilden en angstig waren. Voor de evacuatie mochten wij kinderen; drie persoonlijke speeltjes meenemen. Wat ik precies koos weet ik niet meer, maar het moet haast wel mijn pop Beatrix geweest zijn. Die ik altijd bij mij droeg. Zij had een gipsen kop met een krul op het hoofd. Zoals mijn zusje in die tijd ook had.

In Haarlem kreeg ik difteritis, een besmettelijke kinderziekte

Tijdens de vlucht zat ik veilig achterop de fiets, die mijn vader al lopend duwde. Daarachter had hij een bolderwagen gebonden. Mijn moeder duwde de wandelwagen met mijn zusje. Mijn broertje van 8 liep eveneens de 17 km naar Otterlo. Daar deelden we een houten vakantiehuisje, waarvan ik me de planken aan de binnenkant herinner. Daar in Otterlo kregen wij kinderen alle drie dysenterie. Een hevige besmettelijke darmontsteking met buikloop. Bij een razzia waarbij de Duitsers, om mijn vader kwamen, had onze moeder zijn gezicht met poeder wit gemaakt. En hem tussen ons in gelegd. Tegen de mannen zei ze, dat hij ziek was. Ze gluurden door het raam en dropen af. Na enkele weken moesten wij weer verder vluchten naar Apeldoorn.

Bevrijding Haarlem in de jeep kinderen Jansen

Vandaar belandden wij uiteindelijk bij familie in Haarlem. Waar we de ‘honger’winter meemaakten. In Haarlem kreeg ik difteritis, een besmettelijke kinderziekte. Ik herinner mij als vijfjarige mijn verblijf in het ziekenhuis. Daar lag ik met nog meer kinderen in quarantaine. Wat inhield dat mijn broer en zusje, buiten achter het raam konden zwaaien. Ik moest langer blijven omdat ik er keelverlamming bij kreeg. Ik zit daar in mijn herinnering ook regelmatig op witte schouders (van een dokter?) en ga zo langs de andere kinderen.
Uit verveling waarschijnlijk, knipte ik een stuk van mijn haar. Een zuster had een schaar op het kastje laten liggen. Op foto’s is dat te zien door een speldje waarmee mijn moeder het wegwerkte.

In juli 1945 keerden we weer terug in ons kapotte huis, maar daar bleek mijn zusje ook difterie te hebben. Zij belandde eveneens in het ziekenhuis. Daar haalde mijn moeder haar weg, omdat ze er totaal wegkwijnde. Dat tot grote woede van de doktoren. Uiteindelijk vond ze een kolenboer bereid om hen weer thuis te brengen. Wel moesten de ramen van het vrachtwagentje open blijven.

Fam Jansen 1946